Zespół Placówek Oświatowych

Z DZIEJÓW SZKOLNICTWA DZIERZKOWIC

Dzieje oświaty w Dzierzkowicach sięgają czasów średniowiecznych. Istnienie szkoły parafialnej w tej miejscowości potwierdzone zostało już w akcie wizytacyjnym z 1592 r.
Szkoła elementarna w Dzierzkowicach została otwarta 25 maja 1856 roku. Pierwszym nauczycielem był Jan Harenkowski.
W czasach zaborów Szkoła w Dzierzkowicach brała udział w walkach o polskość (strajki szkolne).
Na początku XX wieku drewniany budynek szkoły znajdował się po lewej stronie drogi prowadzącej od gościńca Ludmiłówka – Urzędów do kościoła.
W czasie I wojny światowej (1915 r.) wycofujące się wojska rosyjskie podpaliły wieś,
spłonął również budynek szkoły.
W 1916 r. wznowiono naukę w nowym drewnianym budynku, wybudowanym w miejscu obecnej szkoły.
Po wybuchu II wojny światowej lekcje w szkole zawieszono, ale już w październiku 1939 roku znowu rozpoczęto naukę. Wiosną 1942 roku szkoła była nieczynna, ponieważ kwaterował tu oddział niemiecki. W okresie okupacji funkcjonowały w Dzierzkowicach tajne komplety nauczania obejmujące trzy poziomy:
kl. I – II, kl. IV – VII szkoły podstawowej oraz gimnazjum.
Po odzyskaniu niepodległości w budynku szkoły mieścił się także Urząd Gminy oraz posterunek Milicji Obywatelskiej. W 6 salach lekcyjnych uczyło się ok. 475 uczniów.
W latach 1965 – 1966 podjęto starania związane z budową nowej szkoły. Plany te doczekały się realizacji dopiero w 1974 r. za sprawą Kazimierza Rzęzawy przy dużym poparciu społeczeństwa oraz miejscowych władz i ZSL.
30 października 1983 r. szkole – jako Zbiorczej Szkole Gminnej nadano imię Batalionów Chłopskich. W 1999 r. szkoła została przejęta przez samorząd i przekształcona w Zespół Placówek Oświatowych im. Batalionów Chłopskich w Terpentynie (przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum).
W dniu 11 listopada 1998 roku staraniem władz gminy, byłych uczniów, przy udziale nauczycieli, wmurowano dwie tablice pamiątkowe poświęcone Janowi Gąsiorowskiemu i Władysławowi Prószyńskiemu.
Warto w tym miejscu przypomnieć dyrektorów, którzy prowadzili szkołę przez ostatnie sto lat: Władysława Kotkowska-Lelek, Jan Gąsiorowski, Józef Kowalik, Stanisław Sokal, Alfred Władyszewski, Kazimierz Rzęzawa, Zofia Żak, Zbigniew Siedlarz, Ryszard Sosnówka, Jadwiga Bijak, Piotr Sawczuk.
Tradycje, osiągnięcia szkoły, przygotowanie fachowe i zaangażowanie kadry oraz życzliwość władz gminnych pozwalają optymistycznie widzieć przyszłość szkoły.

PATRON NASZEJ SZKOŁY

Nasza szkoła nosi imię Batalionów Chłopskich – organizacji wojskowej broniącej chłopów przed terrorem niemieckiego okupanta. Organizacja utworzona została jako „Chłopska Straż” – kryptonim konspiracyjny „Chłostra”, a następnie wiosną 1941 przemianowana na Bataliony Chłopskie. Komendantem głównym od 8 października 1940 do końca wojny był Franciszek Kamiński.

Franciszek Kamiński – „Zenon Trawiński” (1902-2000) W czasie okupacji był jednym z czołowych współorganizatorów konspiracyjnego ruchu ludowego, od 8 października 1940 r. komendantem głównym Batalionów Chłopskich – pierwszej w dziejach Polski samodzielnej chłopskiej organizacji zbrojnej. Funkcję tę pełnił do końca wojny.
BCh liczyły wówczas ponad 157 tys. żołnierzy. W roku 1980 przyjął awans na generała brygady WP. Uaktywnił działalność środowiska byłych żołnierzy BCh, kierując Krajową Komisją Batalionów Chłopskich. Od roku 1992 był prezesem Ogólnopolskiego Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich.
W 1993 r. Franciszek Kamiński został awansowany na generała dywizji WP. Był Honorowym Obywatelem Miasta Zamościa i Miasta Warszawy oraz kawalerem Krzyża Virtuti Militari i Orderu Orła Białego. Zmarł 23 lutego 2000 r. w Warszawie.
Bataliony Chłopskie obejmowały swoim zasięgiem prawie cały obszar II Rzeczpospolitej
z wyjątkiem Pomorza oraz okręgu wileńskiego. W marcu 1944 BCh liczyły ok. 170 tys. żołnierzy. Głównym celem BCh była obrona ludności polskiej wsi przed terrorem okupacyjnym oraz eksploatacją gospodarczą. Do ważniejszych akcji BCh należą walki w obronie pacyfikowanej Zamojszczyzny w latach 1942-1943.
W szkole kultywowane są tradycje narodowe i regionalne. Istnieje szkolne muzeum, gdzie uczniowie poznają historię regionu i kraju.

OŚWIATA W DZIERZKOWICACH NA STARYCH ZDJĘCIACH

W roku szkolnym 2003/2004 uczniowie Gimnazjum w Terpentynie pod opieką pani Haliny Sawczuk zebrali i utrwalili na płycie bardzo cenne zdjęcia. Wielu uczniów było zaangażowanych. Trzeba było zwrócić się o pomoc do dziadków i pradziadków. Ci ostatni musieli zaufać młodzieży, że zdjęcia do nich wrócą w takim samym stanie. A uczniowie musieli dotrzymać słowa i wywiązać się z zobowiązania.
Ile dumy z rozpoznawania swoich przodków można było zaobserwować i usłyszeć od uczniów, którzy przynieśli zdjęcia. Zebrane zdjęcia wykorzystujemy przy wydawaniu gazetki szkolnej, strony internetowej szkoły, udostępniamy „Gazecie Dzierzkowickiej”.

Budynek szkoły w czasie okupacji, kwatera oddziału niemieckiego

Wycieczka do Ojcowa, lata pięćdziesiąte z kierownikiem J. Gąsiorowskim

1970 r. Zakończenie klas ósmych

Publiczna Szkoła Powszechna w Dzierzkowicach Rynku, 1928 r., V–ty oddział

Powszechna Szkoła Publiczna w Ludmiłówce, 1930 r.

Opracowanie: mgr Urszula Muszelska